ChatGPT Study Mode: Chế độ học tập mới giúp học thật, hiểu sâu

Ngày càng nhiều học sinh và sinh viên chuyển sang dùng AI để hỗ trợ học tập, thay vì chỉ tra cứu thông tin. Trong bối cảnh đó, ChatGPT Study Mode xuất hiện như một tính năng mới nhằm hỗ trợ quá trình học thật và hiểu sâu. Bài viết sẽ phân tích cách hoạt động, lợi ích cụ thể, và so sánh Study Mode với các chế độ học tập AI khác để giúp người dùng khai thác hiệu quả công cụ này.

1. Tính năng Study Mode trên ChatGPT là gì?

OpenAI chính thức ra mắt tính năng Study Mode vào ngày 29/7, tích hợp trong phần Tools của ChatGPT. Khác với chế độ thông thường, ChatGPT Study Mode không cung cấp đáp án trực tiếp mà hướng dẫn người học tiếp cận kiến thức theo từng bước cụ thể. Tính năng này yêu cầu người dùng tương tác chủ động với vấn đề trước khi nhận được sự hỗ trợ từ AI.

OpenAI đưa ra Study Mode nhằm giải quyết những thách thức thực tế trong việc sử dụng AI cho học tập, gồm có:

• Hạn chế tình trạng lạm dụng AI: Ngăn chặn việc sinh viên sao chép đáp án từ chatbot mà không hiểu bản chất vấn đề.
• Khuyến khích học tập có trách nhiệm: Định hướng người dùng sử dụng công nghệ AI như một công cụ hỗ trợ tư duy chứ không phải thay thế.
• Phát triển tư duy phản biện: ChatGPT Study Mode giúp học sinh, sinh viên rèn luyện khả năng phân tích và giải quyết vấn đề một cách độc lập.
• Cá nhân hóa trải nghiệm học tập: Điều chỉnh phương pháp hướng dẫn dựa trên trình độ và mục tiêu cụ thể của từng người học.

2. Study Mode hoạt động như thế nào?

OpenAI đã tích hợp Study Mode trực tiếp vào phần “Tools” (Công cụ) của giao diện ChatGPT chính thức. Khác với các tính năng khác, tính năng Study Mode của ChatGPT được thiết kế như một môi trường học tập riêng biệt với giao diện chuyên biệt. Người dùng có thể truy cập dễ dàng thông qua biểu tượng dấu cộng (+) ở góc trái màn hình mà không cần cài đặt thêm ứng dụng.

Bên cạnh đó, việc kích hoạt ChatGPT Study Mode chỉ cần thực hiện qua ba bước đơn giản như sau:

• Bước 1: Truy cập chat.openai.com và đăng nhập vào tài khoản ChatGPT đã đăng ký.
• Bước 2: Nhấn vào biểu tượng dấu cộng (+) ở góc trái màn hình, sau đó chọn “Study and Learn”.
• Bước 3: Giao diện sẽ chuyển sang chế độ học tập với các tùy chọn tương tác chuyên biệt.

Ngoài ra, ChatGPT Study Mode cũng mang đến ba khả năng cốt lõi giúp cải thiện chất lượng học tập có thể kể đến như là:

• Gợi ý từng bước thay vì đáp án sẵn: Hệ thống phân tích vấn đề thành các phần nhỏ, hướng dẫn người học tự khám phá lời giải.
• Kiểm tra mức độ hiểu: ChatGPT đặt câu hỏi ngược để đánh giá sự hiểu biết trước khi tiếp tục giải thích.
• Yêu cầu người học tương tác trước khi hỗ trợ: Trong nhiều trường hợp, chatbot từ chối phản hồi cho đến khi nhận được bằng chứng về nỗ lực học tập của người dùng.

3. ChatGPT Study Mode giúp ích gì trong học tập?

Nghiên cứu từ Đại học Stanford chỉ ra rằng việc sử dụng AI không đúng cách có thể làm suy giảm kỹ năng tư duy phản biện. Tính năng Study Mode của ChatGPT được thiết kế để khắc phục vấn đề này bằng cách thay đổi hoàn toàn phương thức tương tác với người học, gồm có:

• Hỗ trợ rèn luyện tư duy phản biện: Thay vì cung cấp đáp án trực tiếp, hệ thống đặt câu hỏi gợi mở để kích thích quá trình suy luận độc lập.
• Tự học có định hướng, không lệ thuộc: Người học có thể tùy chỉnh lộ trình học tập theo trình độ hiện tại và mục tiêu cá nhân mà không cần sự giám sát liên tục.
• Tăng khả năng tiếp cận kiến thức chuyên sâu: ChatGPT Study Mode phân tích từng bước logic trong bài toán phức tạp, giúp học sinh hiểu rõ bản chất vấn đề thay vì chỉ ghi nhớ công thức.
• Có thể tải đề, ảnh, dữ liệu để phân tích: Tính năng xử lý hình ảnh cho phép upload đề thi cũ, biểu đồ hoặc tài liệu để nhận hướng dẫn giải chi tiết từng phần.

4. So sánh Study Mode và Learning Mode của Claude (Anthropic)

Trước khi ChatGPT Study Mode ra mắt, Anthropic đã tiên phong với Learning Mode trong Claude for Education từ tháng 4. Cả hai chế độ đều hướng tới mục tiêu chung là phát triển tư duy phản biện thay vì cung cấp đáp án trực tiếp, nhưng có những khác biệt đáng chú ý về phương pháp và quy mô triển khai.

Tiêu chí	Study Mode (ChatGPT)	Learning Mode (Claude)
Mục tiêu chính	Hướng đến học tập chủ động, không phụ thuộc vào câu trả lời sẵn có	Phát triển tư duy phản biện thông qua đối thoại kiểu Socratic
Cách hoạt động	Đặt câu hỏi kiểm tra mức độ hiểu trước khi phản hồi nội dung	Phản hồi bằng câu hỏi ngược, không cung cấp đáp án trực tiếp
Phản hồi trực tiếp	Hạn chế phản hồi nếu người dùng chưa thể hiện hiểu biết nhất định	Không trả lời trực tiếp, thay vào đó khuyến khích người học tự suy nghĩ
Khả năng cá nhân hóa	Tùy chỉnh lộ trình theo trình độ và mục tiêu học tập của từng người dùng	Chưa tích hợp rõ ràng chức năng cá nhân hóa nội dung theo người dùng
Tính tương tác	Tương tác hai chiều, yêu cầu người học tham gia chủ động trước khi nhận hỗ trợ	Tương tác ở cấp độ lý luận, tập trung vào phương pháp tư duy và đặt vấn đề
Tính năng nâng cao	Hỗ trợ xử lý hình ảnh, đề thi, cung cấp bài luyện tập và giải thích từng bước	Chưa hỗ trợ phân tích tài liệu trực quan hoặc tải đề bài để hướng dẫn cụ thể
Đối tượng hướng đến	Học sinh trung học, sinh viên đại học, người học tự do	Sinh viên đại học, giảng viên và nhà quản trị trong môi trường giáo dục chuyên sâu
Mức độ phổ biến	Tích hợp sẵn trên ChatGPT, áp dụng cho cả gói miễn phí và trả phí	Được triển khai có chọn lọc tại một số trường đại học lớn tại Mỹ và Anh

So sánh này cho thấy mỗi mô hình có định hướng riêng, phản ánh cách các nền tảng AI như Anthropic và OpenAI tiếp cận AI trong giáo dục. Nếu Claude thiên về đào sâu lập luận, thì chế độ học tập ChatGPT chú trọng tạo điều kiện học chủ động và hỗ trợ đa dạng phương tiện. Điều này đặt ra câu hỏi thực tiễn: học với ChatGPT như thế nào để tận dụng đúng vai trò của nó như một công cụ học tập thay vì thay thế người học.

5. Câu hỏi thường gặp về Study Mode

Sau khi tìm hiểu cách thức hoạt động, nhiều bạn cũng hay thắc mắc đến tính khả thi và phạm vi ứng dụng của tính năng này. Dưới đây là những câu hỏi phổ biến nhất về ChatGPT Study Mode:

5.1. Chế độ Study Mode có miễn phí không?

Có. Study Mode được tích hợp trên cả phiên bản miễn phí và các gói trả phí của ChatGPT như Plus, Pro và Team. Bạn chỉ cần đăng nhập tài khoản và chọn mục “Study and Learn” trong phần công cụ. Đây là một trong những nỗ lực của OpenAI nhằm mở rộng ChatGPT trong giáo dục theo hướng tiếp cận dễ dàng và có trách nhiệm.

5.2. Study Mode có thể áp dụng với học sinh cấp 2, 3 không?

Có thể, nếu người học có khả năng đọc hiểu và chủ động tương tác với hệ thống. Chế độ này phù hợp với các bạn học sinh từ trung học cơ sở trở lên, đặc biệt là những em có nhu cầu ôn luyện theo lộ trình. Tuy nhiên, sử dụng hiệu quả tính năng Study Mode của ChatGPT phụ thuộc vào mức độ tự giác và kỹ năng tư duy của từng người dùng.

5.3. ChatGPT có thể thay thế giáo viên không?

Không. ChatGPT Study Mode đóng vai trò hỗ trợ, chứ không thể thay thế vai trò sư phạm của giáo viên. AI không có khả năng đánh giá toàn diện, đồng hành lâu dài hay xây dựng mối quan hệ giáo dục mang tính định hướng như con người. Chế độ học tập ChatGPT chỉ nên được xem là công cụ bổ trợ giúp nâng cao hiệu quả tự học, chứ không phải là giải pháp thay thế giảng dạy truyền thống.

6. Tổng kết

Tổng kết lại, khả năng yêu cầu người học tương tác trước khi hỗ trợ là điểm khác biệt quan trọng của ChatGPT Study Mode, giúp hình thành tư duy chủ động thay vì học thụ động.  Tùy vào mục tiêu học tập cá nhân, bạn nên chủ động tìm hiểu thêm để tận dụng hiệu quả. Nếu độc giả quan tâm đến công nghệ giáo dục và ứng dụng AI có thể xem thêm tại Website Viện Di Động hoặc Fanpage để cập nhật thông tin mới nhất nhé!